آشنایی با سلول های پشتیبان در ادامه مطلب
گلیا(برگرفته از کلمه یونانی glue به معنی چسب)،سلول های پشتیبانی هستند که برای یکپارچگی ساختاری دستگاه عصبی و برای عملکرد طبیعی نورون ها ضروری میباشند.در مغز پستاندارا تعداد گلیا 10 تا 50 برابر تعداد نورون هاست.در مغز و طناب نخاعی چند نوع متفاوت گلیا وجود دارند که شامل آستروسیت ها ،گلیای شعاعی،اولیگودندروسیت ها و سلول های شوان هستند.
در CNS،آستروسیت ها برای نورون ها حمایت ساختاری فراهم کرده و تراکم یون ها و انتقال دهنده های عصبی را در مایع خارج سلولی تنظیم می کنند.برخی آستروسیت ها به وسیبله تسهیل انتقال اطلاعات در سیناپس های نورون های مجاور،به فعالیت آن نورون های پاسخ می دهند.دانشمندان پیشنهاد کرده اند که این آسان سازی ممکن است قسمتی از مکانیسم سلولی یادگیری و حافظه باشد.
استروسیت های مجاور نورون های فعال علاوه بر این باعث گشاد شدن رگ های خونی اطراف می شوند که جریان خون این ناحیه را افزایش داده و برایذ نورون ها سریع تر اکسیژن و گلوکز فراهم میکنند.در طی نمو،آستروسیت ها تشکیل اتصالات محکم بین سلولهایی که در امتداد مویرگ های درون مغز و طناب نخاعی قرار دارند را القا می کنند.در نتیجه،سد خونی -مغزی ایجاد میشود که در برابر عبور بیشتر مواد به درون CNS محدودیت ایجاد میکند و محیط شیمیایی خارج سلولی به این ترتیب به شدت کنترل میشود.
در یک جنین،گلیای شعاعی مسیرهایی را تشکیل می دهند که نورون های تازه ایجاد شده در این مسیر ها از لوله عصبی مهاجرت می کنند.لوله ی عصبی ساختاری است که CNS از آن به وجود می آید.علاوه بر این هم گلیای شعاعی و هم آستروسیت ها میتوانند به عنوان سلول های بنیادی عمل کرده و به نورون ها و سایر سلولهای گلیا تبدیل شوند.پژوهشگران این سلول های اولیه ی چند توان را به عنوان یک مسیر بالقوه برای جایگزین کردن نورون ها و گلیای ازدست رفته در آسیب ها و یا بیماری ها در نظر دارند.
اولیگودندروسیت ها(در CNS) و سلول های شوان (درPNS) گلیایی هستند که در اطراف آکسون های بسیاری از نورون های مهره داران غلاف میلین ایجاد میکنند.در طی نمو،وقتی سلول های شوان یا اولیگودندروسیت ها در اطاف آکسون رشد میکنند،این سلول ها نورون ها را با جند لایه از غشا که شبیه به یک نوار ژله ای است می پوشانند و نورون ها را میلین دار می کنند.این غشا ها اساسا لیپیدی هستند که یک هدایت کننده ی ضعیف جریان های الکتریکی هست.بنابر این غلاف میلین برای اکسون یک عایق الکتریکی مشابه یک عایق پلاستیکی پوشاننده ی سیم های برق است.در بیماری مالتیپل اسکلروزیس(MS) که یک بیماری خود ایمنی است،غلاف میلین به تدریج بر اثر یک تخریب پیش رونده که ناشی از حمله گلبول های سفید است،تجزیه میشود و باعث قطع هدایت سیگنال عصبی می گردد.